pwd - ścieżka do bieżącego katalogu cd - zmiana bieżącego katalogu .. - "piętro wyżej" nazwa - do podkatalogu o danej nazwie ścieżka - do katalogu o podanej ścieżce cd - do katalogu "domowego" ls - przeglądanie zawartości katalogu ls - katalog bieżący, nazwy plików nie zaczynające się od . ls -a - katalog bieżący, wszystkie nazwy plików ls -l - katalog bieżący, szczegóły, nazwy plików nie znaczynające się od . ls -l -a - katalog bieżący, szczegóły, wszystkie nazwy plików ls -la <=> ls -al <=> ls -l -a ls ścieżka - jak 'ls', tylko dla katalogu o podanej ścieżce ls [opcje] ścieżka - [opcje] = {-a, -l, ...} (ścieżka nie musi być pełna, może być względna) ls -R - rekurencyjnie (katalog z podkatalogami itd.) diff - porównywanie plików (diff plik1 plik2) cp - kopiowanie plików cp ścieżka . - skopiuj plik o podanej ścieżce do katalogu bieżącego nazwa pliku zostanie zachowana cp ścieżka nazwa - skopiuj plik o podanej ścieżce do katalogu bieżącego i nadaj mu nazwę "nazwa" cp ścieżka1 ścieżka2 - skopiuj plik o podanej ścieżce "ścieżka1" w miejsce wskazane przez "ścieżka2" Jeżeli drugim argumentem jest katalog, to plik zostanie skopiowany do wskazanego katalogu i nowy plik będzie miał taką nazwę, jak oryginał. Jeżeli drugim argumentem jest nazwa (lub ścieżka) nie będąca nazwą (lub ścieżką do) katalogu, to plik powstający w wyniku kopiowania będzie miał taką nazwę (ścieżkę), nawet wtedy, gdy taki plik już istnieje (wtedy istniejący zostanie zastąpiony nowym). Można kopiować całe katalogi z całą zawartością: cp -R ścieżka ścieżka mv - przenoszenie plików/katalogów (zmiana nazwy) mv ścieżka1 ścieżka2 mkdir - tworzenie katalogów mkdir nazwa - utwórz katalog o podanej nazwie w katalogu bieżącym mkdir ścieżka - utwórz katalog o podanej ścieżce touch - zmiana daty ostatniej modyfikacji pliku (jeżeli takiego pliku nie ma, to zostanie utworzony) touch nazwa touch ścieżka rmdir - usuń katalog (musi być pusty!) rm - usuń plik (może być używane także do usuwania katalogów z zawartością) rm nazwa rm ścieżka rm -R nazwa - usuwa katalog z zawartością rm -R ścieżka - usuwa katalog z zawartością rm -f - wymuszanie (ang. force) rm -R -f coś <=> rm -f -R coś <=> rm -Rf coś man - manual; opisy innych poleceń i programów zainstalowanych w systemie . - we wszystkich poleceniach użyta jako argument oznacza katalog bieżący .. - we wszystkich poleceniach użyte jako argument oznacza katalog nadrzędny (parent) w stosunku do bieżącego chmod - zmiana praw dostępu do pliku/katalogu x - dla katalogów - prawo do "przejścia" przez katalog (potrzebne do przeprowadzania operacji na zawartości katalogu) r - dla katalogów - pozwala sprawdzić co jest w katalogu (ls) w - dla katalogów - pozwala utworzyć podkatalog lub plik w danym katalogu składnia: chmod [ugo]+/-[rwx] nazwa/ścieżka przykłady: chmod u+rx . - nadaj właścicielowi prawa rx do katalogu bieżącego chmod o-rx test - odbierz prawa pozostałym użytkownikom do pliku lub katalogu 'test' znajdującego się w katalogu bieżącym chmod g+r,o-x ścieżka - nadaj grupie prawo r i odbierz pozostałym użytkownikom prawo x do obiektu o podanej ścieżce opcja -R - rekuencyjnie (do katalogu i zawartości) Wzorce: * - wszystkie pliki w katalogu bieżącym test[0-9] - pliki o nazwach postaci 'test' test* - pliki o nazwach postaci 'test', gdzie jest dowolnym ciągiem znaków (może być pusty) *est - pliki o nazwach kończących się napisem 'est' find - znajdowanie plików o zadanych nazwach: find -name np.: find /etc -name passwd - znajdź w /etc i jego podkatalogach pliki i katalogi o nazwie 'passwd' find /etc -name pass\* - znajdć w /etc i jego podkatalogach pliki i katalogi o nazwach zaczynających się od 'pass' Ctrl-c (^C) - przerwanie wykonywania programu (uruchomionego z powłoki, czyli z terminala) cat - wydrukuj zawartość pliku (lub plików) na terminal cat test - wydrkujuj zawartość pliku 'test' z katalogu bieżącego cat test1 test2 - wydrkukuj zawartość plików 'test1' i 'test2' z katalogu bieżącego grep - przeszukiwanie plików tekstowych grep [ ...] - drukuje wiersze, w których występuje dany wzorzec, znajdujące się w podanych plikach grep -r - drukuje wiersze, w których występuje dany wzorzec, znajdujące się w plikach w podanym katalogu, jego podkatalogach itd. (tzn. rekurencyjnie) grep -r -I -l - drukuje nazwy plików zawierających dany wzorzec i znajdujących się w podanym katalogu, jego podkatalogach itd. (tzn. rekurencyjnie) sort - sortowanie sort - sortuje wiersze z danego pliku w porządku alfabetycznym rosnąco i drukuje na terminal (każdy wiersz jest traktowany jako jeden napis) sort -r - j.w., tylko malejąco sort -n - sortowanie numeryczne; wiersze w pliku są traktowane jako liczby sort -n -r - sortowanie numeryczne malejąco > - skierowanie danych wyjściowych do pliku; dane wyjściowe z polecenia (lub programu) są zapisywane w pliku, a nie drukowane na terminal np. cut -d: -f3 passwd > liczby.txt - skieruj dane wyjściowe z polecenia 'cut -d: -f3 passwd' do pliku o nazwie 'liczby.txt' Jeżeli ten plik już istniał, to zostanie zastąpiony nowym plikiem o takiej samej nazwie >> - skierowanie danych wyjściowych do pliku (j.w., tylko dane są dopisywane na końcu pliku, jeśli on już istnieje) | - skierowanie danych wyjściowych do innego programu, który będzie je przetwarzał (dane wyjściowe nie są drukowane, ani zapisywane w pliku, ale są od razu przekazywane do kolejnego polecenia lub programu w celu dalszego przetwarzania ich) np.: cut -d: -f3 passwd | sort -n -r head - drukuje początek pliku (domyślnie 10 pierwszych wierszy) head - drukuj dziesięć pierwszych wierszy z pliku head -1 /etc/passwd - drukuj pierwszy wiersz pliku /etc/passwd head -3 /etc/passwd - drukuj trzy pierwsze wiersze pliku /etc/passwd tail - drukuje koniec pliku (domyślnie 10 ostatnich wierszy) tail - drukuj dziesięć ostatnich wierszy z pliku tail -1 /etc/passwd - drukuj ostatni wiersz pliku /etc/passwd tail -3 /etc/passwd - drukuj trzy ostatnie wiersze pliku /etc/passwd cut - drukowanie zawartości pliku z podziałem na kolumny Plik jest traktowany jako zawartość tabeli z założeniem, że w każdym wierszu pliku powinien być zapisany pojedynczy wiersz tabeli: -d - określa znak oddzielający kolumny -f - określa numer kolumny, z której należy wziąć wartość do wydrukowania (w każdym wierszu) np.: cut -d: -f3 passwd - potraktuj zawartość pliku 'passwd' jako zawartość tabeli z założeniem, że wartości odpowiadające kolejnym kolumnom są oddzielone znakiem ':' i wydrukuj zawartość trzeciej kolumny (dla każdego wiersza) less - przeglądanie plików tekstowych lub danych ze standardowego wejścia tr - tłumaczenie, usuwanie wybranych znaków, "ściskanie" powtórzeń np.: tr abc ABC - zamienia każdą literę 'a' w tekście na 'A', każdą literę 'b' w tekście na 'B' i każdą literę 'c' w tekście na 'C' tr -d ':' - usuwa wszystkie znaki ':' z tekstu tr -s 'o' - każdy ciąg wielu lister 'o' (np. ooo) w tekście jest zastępowany pojedynczą literą 'o' tr ' ' '\' - wszystkie spacje w tekście są zastępowane znakiem przejścia do następnego wiersza (w ten sposób jeden wiersz można zamienić na wiele wierszy, z których każdy będzie zawierać jedno słowo) sed - dowolne operacje na wierszach tekstu np.: zamiana jednego ciągu znaków na drugi: sed -e 's/root/ROOT/' - tylko pierwsze wystąpienie w wierszu sed -e 's/root/ROOT/g' - wszystkie wystąpienia grep - też może używany jako filtr tee - "trójnik" - wyprowadzanie częściowego wyniku z potoku na plik getent passwd | grep root | tee root.txt | sed -e 's/root/ROOT/g' - spowoduje zapisanie w pliku 'root.txt' danych wychodzących z polecenia 'grep root', a jednocześnie dane te zostaną przekazane do polecenia 'sed' standardowe wejście (standard input) - jeśli dane są wyprowadzane z jednego polecenia (programu) i trafiają od razu do drugiego polecenia (programu), to mówimy, że to drugie polecenie (program) odczytuje dane ze standardowego strumienia wejściowego (standardowego wejścia) standardowe wyjście (standard output) - miejsce przeznaczenia danych wyprowadzanych z programu (terminal lub standardowe wejście innego programu, lub plik) dołączenie standardowego wyjścia do pliku: getent passwd > passwd.txt dołączenia standardowego wejścia do pliku: grep root < passwd.txt grep root < passwd.txt | sort dla polecenia 'grep root' standardowym wejściem _i_ standardowym wyjściem jest terminal (dane są wprowadzane z terminala i wyniki pojawiają się na terminalu - przerywa się naciskając Ctrl-d, ^D) gedit - edytor plików tekstowych, obsługa jak dla "Notatnika" w Windows mc - Midnight Commander, menedżer plików działający w trybie tekstowym mcedit - edytor plików tekstowych, obsługa podobna do gedit, ale zaznaczanie bloków z pomocą F3 i klawisze funkcyjne do kopiowania itd., wyjście F10 lub 2 x ESC kate - edytor plików tekstowych, zaawansowany, obsługa podobna do gedit, ale z dodatkowymi możliwościami vi - edytor plików tekstowych, nietypowa obsługa yes - drukuje w nieskończoność 'y' (z przejściem do następnego wiersza) /dev/null - "czarna dziura", dane zapisane do tego pliku "znikają" np.: yes > /dev/null & - uruchamianie w tle np.: yes > /dev/null & jobs - zadania (programy) uruchomione w danej sesji fg - przesunięcie zadania (procesu) na pierwszy plan np.: fg %2 (2 jest numerem zadania drukowanym przez 'jobs') ^Z - ztrzymywanie (zawieszanie) zadań (procesów) pierwszoplanowych bg - przesunięcie zadania (procesu) do tła (obsługa jak dla fg) kill - kończenie zadania (procesu) np.: kill %1 (1 jest numerem zadania drukowanym przez 'jobs') wc - (word count) liczenie wierszy, słów i znaków w tekście wc - drukuje liczbę wierszy, słów i znaków w tekście wc -l - drukuje liczbę wierszy w tekście wc -l - liczba wierszy w pliku tar - (tape archiver) tworzenie i rozpakowywanie archiwów tar cf etc.tar - utwórz archiwum zawierające rzeczy z /etc/, do których ma dostęp dany użytkownik (łącznie z podkatalogami itd.) tar jcf plik.tar.bz2 * - utwórz archiwum zawierające wszystkie rzeczy z bieżącego katalogu (łącznie z podkatalogami itd.) o nazwach nie zaczynających się od . i skompresuj je używając kompresora bzip2 tar tf archiwum.tar - wydrukuj ścieżki do plików w archiwum tar jtf arch.tar.bz2 - wydrukuj ścieżki do plików w archiwum skompresowanym z użyciem bzip2 tar xjf arch.tar.bz2 - rozwiń archiwum skompresowane bzip2 (pliki w bieżącym katalogu o takich samych ścieżkach, jak pliki z archiwum, zostaną zamazane!)