Sobotnie wykłady dla uczniów
« wszystkie zajęcia w tej sesji
|
14 maja 2022 |
„Zjawiska optyczne w przyrodzie” | |
|---|---|---|
| sobotni wykład otwarty dla uczniów szkół podstawowych | ||
| prowadzący: | prof. dr hab. Andrzej Wysmołek | |
| asysta: | mgr Urszula Dzienisiuk, mgr Jakub Iwański | |
| czas: | 10:00-11:30, 12:00-13:30 | |
| miejsce: | Wydział Fizyki UW, ul. Pasteura 5, sala 0.03 | |
Streszczenie
Światło od zarania dziejów interesowało ludzi. Pewnie każdy z nas zastanawiał się dlaczego tęcza jest kolorowa, dlaczego niebo jest niebieskie, a słońce o zachodzie jest czerwone? Czy nasze oczy zdolne są dostrzec coś więcej niż światło widzialne?
Podczas wykładu podejmiemy próbę odpowiedzi na te i inne pytania związane ze światłem. Zaczniemy od zjawiska rozszczepienia i załamania światła i przekonamy się, że oprócz światła widzialnego istnieje światło podczerwone i ultrafioletowe. Sprawdzimy na czym polega zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia i skąd się bierze fatamorgana. Sprawdzimy jak działa soczewka i spróbujemy wyjaśnić dlaczego pod wodą, bez okularów widzimy „rozmyte” obrazy. Pokażemy jak skonstruować lustro weneckie. Pomyślimy co zrobić, kiedy odbicie światła od szyby przeszkadza nam zajrzeć do wnętrza pomieszczenia…
Chociaż nasze oczy nie są czułe na światło ultrafioletowe, to możemy wykryć jego obecność badając świecenie różnych substancji pod jego wpływem. Zjawisko to znajduje zastosowanie w testowaniu prawdziwości banknotów, czy też zabezpieczaniu dokumentów. Ultrafiolet jest jednak niebezpieczny dla naszej skóry – dlatego idąc na plażę należy stosować kremy z filtrem.
Bliskim krewniakiem promieniowania ultrafioletowego jest promieniowanie gamma. Czy można wykryć jego obecność wokół nas? Tak oczywiście, np. używając licznika Geigera-Müllera. Na wykładzie pokażemy, że jest ono w stanie przenikać nawet przez grube osłony. Można to wykorzystać w przemyśle i medycynie.
Innym rodzajem światła jest promieniowanie podczerwone. Możemy je badać dzięki takim urządzeniom jak kamera termowizyjna, która „widzi” otaczający świat zupełnie inaczej niż do tego przywykliśmy. Uczestnicy wykładu będą mogli zobaczyć rozkład temperatury na ciele człowieka, a także „ślady termiczne” na książce dotkniętej ręką. Kamera termowizyjna pomoże nam znaleźć miejsca instalacji elektrycznej, które najbardziej się nagrzewają mogąc doprowadzić do pożaru. Zbadamy też czy szyba przepuszcza promieniowanie podczerwone i zadamy sobie pytanie, czy to ma jakiś związek z efektem cieplarnianym? Wykorzystując kamerę termowizyjną pokażemy, że ciekły azot jest rzeczywiście zimny, ale mimo to usmażymy na nim jajko…
