W 38. rocznicę podpisania przez dwanaście państw założycielskich Konwencji o utworzeniu CERN-u Polska stała się jego szesnastym państwem członkowskim.
Stała się jednocześnie pierwszym państwem z dawnego obszaru wplywów Związku Radzieckiego wchodzącym w strulturę organizacji (dotychczas) zachodnioeuropejskiej. Podstawą prawną członkostwa Polski w CERN-ie była umowa podpisana pomiędzy Rządem RP i CERN-em, ratyfikowana następnie przez Prezydenta RP.
W 1991 roku CERN zajmował czołową pozycję w badaniach nad najbardziej podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi budowy materii i praw nią rządzących. Wysoki kunszt techniczny tego laboratorium umożliwił zbudowanie w nim akceleratorów cząstek o nieosiągalnych gdzie indziej parametrach. W "zderzaczu" protonów i antyprotonów doprowadzano do zderzeń tych dwóch cząstek o nieosiąganych wówczas energiach. Podobnie akcelerator zderzających się wiązek elektronów i pozytonów LEP stanowił najważniejsze narzędzie badawcze z fizyki wysokich energii w świecie. Pierścień z krążącymi w nim chmurami antyprotonów LEAR pozwalał badać układy zbudowane z materii i antymaterii.
Potężne akceleratory nie mogły się zmieścić na szwajcarskim terenie zajmowanym przez CERN. Ich budowę umożliwiła Francja udostępniając dla dalszego rozwoju CERN-u tereny położone po stronie francuskiej jej granicy ze Szwajcarią. Poniższe zdjęcie pokazuje lokalizację Supersynchrotronu Protonowego (mniejszy okrąg) oraz akceleratora LEP (większy okrąg o obwodzie 27 km).
Schemat kompleksu akceleratorowego CERN-u pokazuje następny rysunek.
Uruchomienie w 1981 r "zderzacza" wysokoenergetycznych protonów z antyprotonami umożliwiło potwierdzenie wprost istnienia elektrycznie obojętnego kwantu przenoszącego słabe oddziaływania. Wcześniej już odkryto w CERN-ie istnienie slabych oddziaływań, w których cząstki nie zmieniają swego ładunku elektrycznego. Odziaływanie takie jest przenoszone przez bozon Z0.
Obydwa odkrycia stanowiły doświadczalne potwierdzenie Standardowego Modelu Oddziaływań Elektrosłabych.
Model Standardowy stanowił olbrzymi przełom w zrozumieniu oddziaływań elektromagnetycznych i słabych. Pokazał, że te dwie, na pozór zupełnie odmienne, klasy zjawisk są ściśle ze sobą związane. Jego odkrycie było kolejnym krokiem na drodze ustalania, że pozornie różne zjawiska są rządzone wspólnymi prawami fizyki.
Uruchomienie w CERN-ie w 1989 r. kolejnego dużego akceleratora - "zderzacza" elektronów z pozytonami, nazwanego LEP - zdominowało na parę lat światowe badania nad elementarnymi składnikami materii. Badania prowadzone w większości na tym akceleratorze wykazały nadzwyczajną zgodność przewidywań Modelu Standardowego z rzeczywistością fizyczną.
Jednak nie tylko osiągnięcia naukowe CERN-u określały jego wysoką pozycję w świecie. CERN rozwijał szeroką współpracę z wieloma środowiskami naukowymi wbrew istniejącym podziałom politycznym. Nie uginał się pod presją niektórych państw, aby ograniczał kontakty z "nieprawomyślnymi" naukowcami. Uchodźcy z Węgier w 1956 r. i Czechosłowacji w 1968 r. o odpowiednich kwalifikacjach znajdowali tam warsztat pracy. Wyrazem uznania dla roli CERN-u w zbliżaniu różnych środowisk naukowych były wizyty znanych autorytetów moralnych - Dalaj Lamy, Andreja Sacharowa i w 1982 r. Jego Świątobliwości Jana Pawła II.
