Wstecz: 5.1 Definiowanie tablic W górę: 5. Tablice statyczne i wskaźniki Dalej: 5.3 Arytmetyka wskaźników

---

5.2 Typ tablicowy

Tam gdzie widoczna jest deklaracja tablicy tab, nazwa tab oznacza zmienną typu tablicowego o określonym rozmiarze. Na przykład po

       int tab[100];

Wartością wyrażenia sizeof(tab) będzie zatem rozmiar w bajtach całej tablicy. Znając tę wartość można łatwo obliczyć ilość elementów; dla np. tablicy liczb całkowitych, będzie to

       sizeof(tab) / sizeof(int)

       sizeof(tab) / sizeof(tab[0])

       int tab[20];

Konwersja, o której wspomnieliśmy, zachodzi w szczególności, gdy tablicę „wysyłamy” do funkcji. Wysyłamy tak naprawdę (przez wartość) adres początku tablicy i nic więcej. W szczególności nie ma tam żadnej informacji o wymiarze tablicy. Więcej: nie ma nawet informacji, że to w ogóle jest adres tablicy, a nie adres „normalnej” zmiennej odpowiedniego typu. Zatem jeśli argumentem funkcji jest tablica, to typem odpowiedniego parametru funkcji (w jej deklaracji/definicji) jest typ wskaźnikowy, a nie tablicowy! Przyjrzyjmy się następującemu programowi:

      1.  #include <iostream>
      2.  using namespace std;
      3.  
      4.  void fun1(double tab[]) {
      5.     cout << "Wymiar \'tab\' w fun1: " << sizeof(tab) << endl;
      6.     cout << "Wartosc *tab w fun1: "   << tab[0]      << endl;
      7.  }
      8.  
      9.  void fun2(double* tab) {
     10.     cout << "Wymiar \'tab\' w fun2: " << sizeof(tab) << endl;
     11.     cout << "Wartosc *tab w fun2: "   << tab[0]      << endl;
     12.  }
     13.  
     14.  int main() {
     15.     double tab[] = {6,2,3,2,1};
     16.     cout << "Wymiar \'tab\' w main: " << sizeof(tab) << endl;
     17.     cout << "Wartosc *tab w main: "   << *tab        << endl;
     18.     fun1(tab);
     19.     fun2(tab);
     20.  }

którego uruchomienie daje (na maszynie 32-bitowej)

    Wymiar 'tab' w main: 40
    Wartosc *tab w main: 6
    Wymiar 'tab' w fun1: 4
    Wartosc *tab w fun1: 6
    Wymiar 'tab' w fun2: 4
    Wartosc *tab w fun2: 6

Zwróćmy uwagę na funkcję fun2. Parametr jest typu double* i nigdzie nie ma tu mowy o żadnych tablicach. Mimo to użyliśmy wyrażenia z indeksem, tab[0], tak jak dla tablic! Jest to przykład tzw. arytmetyki wskaźników, którą omówimy w następnym podrozdziale. Jeszcze raz uwypukla to związek typu wskaźnikowego z tablicami.

Tak więc

Wniosek z tego jest taki, że niemal zawsze, kiedy posyłamy do funkcji tablicę, musimy w osobnym argumencie przesłać informację o jej rozmiarze (liczbie elementów).

Jeszcze ważniejszym wnioskiem jest fakt, że choć przekazanie argumentu zachodzi jak zwykle przez wartość, to tą przekazywaną do funkcji wartością jest adres początku tablicy, a nie sama tablica. Dysponując adresem początku, wewnątrz funkcji mamy dostęp do oryginalnych elementów tablicy, a nie do ich kopii. Samego wskaźnika do tablicy nie możemy zmienić, bo jej adres funkcja otrzymuje w postaci kopii poprzez stos. Modyfikacje elementów tablicy będą jednak widoczne w funkcji wywołującej, bo adres przekazany w kopii wskaźnika był „prawdziwy”. Rozpatrzmy na przykład:

      1.  #include <iostream>
      2.  using namespace std;
      3.  
      4.  int* fun(int *tab1, int *tab2, int size) {
      5.      int i,x,y,s1 = 0,s2 = 0;
      6.      for (i = 0; i < size; ++i) {
      7.          x = tab1[i];
      8.          y = tab2[i];
      9.          tab1[i] = y;
     10.          tab2[i] = x;
     11.          s1 += y;
     12.          s2 += x;
     13.      }
     14.      return s1 > s2 ? tab1 : tab2;
     15.  }
     16.  
     17.  void printTable(int *tab, int size) {
     18.      int i;
     19.      for (i = 0; i < size; ++i) cout << tab[i] << " ";
     20.      cout << endl;
     21.  }
     22.  
     23.  int main() {
     24.      int tab1[] = {1,2,3}, tab2[] = {4,5,6}, *tab3;
     25.  
     26.      cout << "tab1 przed: "; printTable(tab1,3);
     27.      cout << "tab2 przed: "; printTable(tab2,3);
     28.      tab3 = fun(tab1,tab2,3);
     29.      cout << "tab1    po: "; printTable(tab1,3);
     30.      cout << "tab2    po: "; printTable(tab2,3);
     31.      cout << "tab3      : "; printTable(tab3,3);
     32.  }

Zauważmy, że w definicjach funkcji fun i printTab parametrami są wskaźniki do zmiennych całkowitych (tab1, tab2, tab) i, osobno, parametr całkowity (size), poprzez który przekazywać będziemy rozmiar — liczbę elementów — tablicy.

Przy wywoływaniu tych funkcji przekazujemy, przez wartość, adresy pierwszych elementów tablic. Funkcja fun zamienia elementy dwóch tablic: elementy z  tab1 są kopiowane do odpowiednich elementów tab2 i odwrotnie. Przy okazji obliczana jest suma elementów w obu tablicach. Następnie funkcja zwraca wartość albo tab1, albo tab2 w zależności od tego, w której z tablic suma elementów po zamianie była większa (użyta tu konstrukcja oznacza „jeśli s1>s2 to zwróć tab1, a jeśli nie, to zwróć tab2” — więcej w rozdziale o operatorach ). Zauważmy, że w związku z tym zadeklarowanym typem zwracanym funkcji fun był typ int* — a więc typ wskaźnikowy.

Rezultat tego programu to:

    tab1 przed: 1 2 3
    tab2 przed: 4 5 6
    tab1    po: 4 5 6
    tab2    po: 1 2 3
    tab3      : 4 5 6

---

Wstecz: 5.1 Definiowanie tablic W górę: 5. Tablice statyczne i wskaźniki Dalej: 5.3 Arytmetyka wskaźników