Wykłady prowadzone w Zakładzie
| Przedmiot: 308 Podstawy dyfrakcji promieni X i neutronów |
| Wykładowca: prof. dr hab. Jerzy Gronkowski |
| Semestr: zimowy |
Liczb godzin wykł./tydz.: 2
Liczb godzin ćw./tydz.: 0 |
| Kod: 13.203308 |
Liczba punktów kredytowych: 2,5 |
Program:
- Podstawowe wiadomości o promieniowaniu rentgenowskim (wytwarzanie, budowa
lampy rtg, widmo ciągłe i charakterystyczne; źródła synchrotronowe: budowa
synchrotronu, charakterystyka promieniowania synchrotronowego, urządzenia
wspomagające: wigglery i undulatory; oddziaływanie promieniowania X z materią:
rzeczywiste pochłanianie, rozpraszanie niesprężyste (komptonowskie), rozpraszanie
sprężyste na elektronach swobodnych, rozpraszanie Rayleigha na atomie,
współczynnik załamania promieni X, całkowite zewnętrzne odbicie).
- Podstawowe wiadomości o neutronach (neutron jako cząstka; rodzaje źródeł
neutronów, działanie źródeł spalacyjnych, widmo neutronów z różnych źródeł,
długość fali a energia neutronów, neutrony termiczne; rozpraszanie neutronów na
atomach: przekrój czynny na rozpraszanie, długość rozpraszania i jej zależność od
liczby atomowej, niespójność izotopowa; refrakcja neutronów na granicy ośrodków,
całkowite zewnętrzne odbicie).
- Elementy krystalografii (sieć punktowa, symetria translacyjna, układy
krystalograficzne, symetria kryształów: pojęcia podstawowe, elementy symetrii, 32
klasy symetrii, sieci brawesowskie, przykłady struktur krystalicznych, sieć odwrotna,
strefy Brillouina, komórka Wignera-Seitza)
- Dyfrakcja promieni X na kryształach (równania Lauego, warunek Bragga, obraz
dyfrakcji w sieci odwrotnej; podstawy kinematycznej teorii dyfrakcji promieni X,
natężenia wiązek ugiętych, czynnik struktury, geometria Lauego i Bragga; wzmianka
o topografii rentgenowskiej i innych metodach doświadczalnych)
- Dyfrakcja neutronów na kryształach (czynniki struktury dla neutronów, porównanie z
dyfrakcją promieni X)
- Metody doświadczalne rentgenografii i neutronografii (metoda Lauego, metoda
obracanego kryształu, metoda proszkowa Debye'a-Scherrera, metoda
dyfraktometryczna, wyznaczanie struktur krystalicznych).
|
Proponowane podręczniki:
J. Gronkowski, Materiały do wykładu 1996/97 (biblioteka IFD UW).
Z. Trzaska Durski, H. Trzaska Durska, Podstawy krystalografii strukturalnej i
rentgenowskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.
Z. Bojarski, M. Gigla, K. Stróż, M. Surowiec, Krystalografia. Podręcznik wspomagany
komputerowo, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
N.W. Ashcroft, N.D. Mermin, Fizyka ciała stałego, PWN, Warszawa 1986. |
Zajęcia wymagane do zaliczenia przed wykładem:
Fizyka I, II, III, IV
Zajęcia sugerowane do zaliczenia przed wykładem:
Wstęp do optyki i fizyki ciała stałego; Elektrodynamika ośrodków materialnych
|
Forma zaliczenia: egzamin
zaliczenie na podstawie obecności |
| Przedmiot: 513 Fizyka promieni X I |
| Wykładowca: prof. dr hab. Jerzy Gronkowski |
| Semestr: zimowy i letni |
Liczb godzin wykł./tydz.: 2
Liczb godzin ćw./tydz.: 0 |
| Kod: 13.205425 |
Liczba punktów kredytowych: 5 |
Program:
- Źródła promieniowania rentgenowskiego (lampy, źródła synchrotronowe).
- Oddziaływanie promieniowania X z materią (rozpraszanie, absorpcja, załamanie).
- Defekty w kryształach.
- Dynamiczna teoria dyfrakcji promieni X na kryształach (kryształy idealne i
zdeformowane, równania Takagiego-Taupina, wysokorozdzielcza dyfraktometria
wielokrystaliczna).
|
Proponowane podręczniki:
J. Gronkowski, Materiały do wykładu manuskrypt (1991)
J. Gronkowski Topografia rentgenowska, Materiały szkoły w Szklarskiej Porębie (1995)
|
Zajęcia wymagane do zaliczenia przed wykładem:
Fizyka I, II, III, IV, Podstawy dyfrakcji promieni X i neutronów
Zajęcia sugerowane do zaliczenia przed wykładem:
Wstęp do optyki i fizyki ciała stałego
Elektrodynamika ośrodków materialnych
|
Forma zaliczenia: egzamin
|
| Przedmiot: 513 Fizyka promieni X II |
| Wykładowca: prof. dr hab. Jerzy Gronkowski |
| Semestr: zimowy i letni |
Liczb godzin wykł./tydz.: 2
Liczb godzin ćw./tydz.: 0 |
| Kod: 13.205513 |
Liczba punktów kredytowych: 5 |
Program:
- Zastosowania dyfrakcji promieni X (metoda fal stojących; metody proszkowe;
dyfraktometria; wyznaczanie parametrów sieci; interferometria rentgenowska; optyka
rentgenowska; wyznaczanie struktur krystalicznych; przypadek wielu fal; dyfrakcja
poślizgowa; kwazikryształy).
- Rozpraszanie promieni X (rozpraszanie niesprężyste, porównanie z rozpraszaniem
neutronów; rozpraszanie dyfuzyjne, defekty punktowe; rozpraszanie małokątowe).
- Rentgenowska spektroskopia emisyjna i absorpcyjna (EXAFS, SAXS).
- Przegląd badań materiałowych metodami rentgenowskimi i innymi (reflektometria,
badania cienkich warstw; mikroskopia rentgenowska; obrazowanie za pomocą
kontrastu fazowego; litografia rentgenowska; metody elektronowe, spektroskopia
fotoelektronów, LEED, RHEED).
- Rentgenowskie lasery na swobodnych elektronach (działanie undulatora).
|
Proponowane podręczniki:
A. Hrynkiewicz (red.), Fizyczne metody badań w biologii,
medycynie i ochronie środowiska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999
A. Oleś, Metody doświadczalne fizyki ciała stałego,
Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1998
|
Zajęcia wymagane do zaliczenia przed wykładem:
Fizyka I, II, III, IV, Podstawy dyfrakcji promieni X i neutronów
Zajęcia sugerowane do zaliczenia przed wykładem:
Fizyka promieni X I
Wstęp do optyki i fizyki ciała stałego
Elektrodynamika ośrodków materialnych
|
Forma zaliczenia: zaliczenie na podstawie obecności
|
|