RZECZ O ... dodatek do gazety Rzeczpospolita z 19 października 2004 r.

Bliżej nauki

Krakowską wystawę "Od kwarków do gwiazd" odwiedziło kilkanaście tysięcy ludzi

(C) IFJ PAN

Upowszechnianiu wiedzy o CERN w krajach członkowskich służą wystawy CERN-owskie. W Polsce odbyły się trzy - pierwsza, pod tytułem "Wewnątrz atomu", miała miejsce w Warszawie w 1992 roku w pomieszczeniach Muzeum Techniki Pałacu Kultury i Nauki.

Dwie kolejne wystawy odbyły się w Krakowie. Z okazji 40-lecia IFJ wystawę "Od kwarków do gwiazd" zorganizowano w Muzeum Czartoryskich w 1995 roku. Ekspozycja przygotowana przez CERN zapoznawała zwiedzających z laboratorium oraz prowadzonymi tam badaniami. Przedstawiła największy na świecie, działający w tym czasie w CERN, akcelerator LEP i prowadzone na nim badania oraz koncepcje rozwoju laboratorium, w szczególności projekt akceleratora LHC. Strona polska zaprezentowała sylwetki twórców fizyki jądrowej i cząstek elementarnych (w tym znanych polskich profesorów Henryka Niewodniczańskiego i Mariana Mięsowicza). Przygotowała również segment przeznaczony na graficzny pokaz z pomocą komputerów osobistych oddziaływań elektron - pozyton zarejestrowanych w pracujących przy LEP detektorach. Organizatorzy wystawy udostępnili publiczności sieć komputerową, co stworzyło niezwykłą, jak na tamte czasy, możliwość surfowania po Internecie. Wystawa okazała się takim sukcesem, że została przedłużona o tydzień. Zwiedziło ją kilkanaście tysięcy mieszkańców Krakowa, głównie młodzieży. Po wystawie oprowadzali doktoranci z IFJ, UJ i AGH. Telewizja Kraków nadała obszerny reportaż z wystawy. Po jej zakończeniu zwycięzca konkursu wiedzy o CERN wyjechał tam wraz z opiekunem.

Wystawa "Kiedy energia staje się materią" została zorganizowana w 2000 roku w Muzeum Przyrodniczym PAN. Zaproszenia na nią wysłano do 3000 szkół ponadpodstawowych z rejonu Polski południowo-wschodniej. Podstawowymi tematami wystawy były: porównanie skali wszechświata do skali mikroświata, detekcja promieniowania kosmicznego, zasady działania akceleratorów; wielkie eksperymenty na akceleratorze LEP, kwarki i leptony jako podstawowe składniki materii, siły związane z ich oddziaływaniem oraz pojęcie antymaterii. Odwiedziło ją 35 tysięcy osób, większość w zorganizowanych grupach, które oprowadzali fachowi przewodnicy. W czasie wystawy można było wysłuchać kilkunastu wykładów wygłaszanych przez profesorów fizyki z IFJ, UJ i UW. Wystawa została wykorzystana do promocji możliwości zatrudnienia w CERN polskich inżynierów i techników, prowadzonej przez specjalnie przygotowanych pracowników CERN.

Celem wszystkich wystaw było pokazanie, jak prowadzone są nowoczesne badania naukowe, i zaprezentowanie ich narzędzi. Zwiedzający zobaczyli, jaki wpływ na rozwój zaawansowanej techniki mają eksperymenty naukowe, badające strukturę materii. Godna uwagi była też prezentacja niezwykłych osiągnięć z zakresu mechaniki, elektroniki, technologii niskich temperatur, wysokiej próżni i bardzo silnych pól magnetycznych w dużej objętości. Widzowie mogli zapoznać się z wpływem badań w dziedzinie fizyki cząstek na rozwój coraz doskonalszych medycznych narzędzi diagnostycznych oraz terapeutycznych.

G. POLOK, IFJ PAN W KRAKOWIE
S. LATEK, PAŃSTWOWA AGENCJA ATOMISTYKI