Wielki Zderzacz Hadronów LHC (Large Hadron Collider)

Wokół czterech miejsc zderzeń wiązek w ogromnych podziemnych halach zbudowano cztery detektory dla dużych eksperymentów ATLAS, CMS, LHCb i ALICE. Dodatkowo przy dwóch pierwszych detektorach znajdują się detektory dwóch małych eksperymentów LHCf i TOTEM, które będą analizować cząstki rozproszone lub produkowane pod małymi kątami. W planowanym siódmym małym eksperymencie MoEDAL (przy detektorze LHCb) będą poszukiwane powolne i/lub silnie jonizujace stabilne cząstki egzotyczne jak np. masywne cząstki supersymetryczne lub monopole magnetyczne.

Polskie instytuty naukowe biorą udział w eksperymentach ATLAS, CMS, LHCb i ALICE.

©CERN

Niektóre dane

Długość obwodu tunelu akceleratora	26 659 m
Średnia głebokość tunelu akceleratora	100 m
Energia protonów w wiązce	7 TeV
Energia jonów w wiązce	2,76 TeV/nukleon
Prędkość protonów w wiązce	0,999999991 c
Liczba protonów w wiązce	2808 paczek x 1011
Liczba obiegów protonu w akceleratorze na sekundę	11 245
Liczba zderzeń cząstek	600 mln/s
Liczba rejestrowanych zderzeń	100/s
Czas życia wiązki	10 h
Liczba elektromagnesów akceleratora	9 593
Indukcja pola magnetycznego w elektromagnesach dipolowych	8,3 T
Temperatura obwodów nadprzewodzących w tych elektromagnesach	1,9 K
Ciśnienie w rurze wiązki	10-13atm
Koszt akceleratora	4,98 mld CHF
Koszt detektorów i gridu (w CERN-ie)	1,53 mld CHF
Decyzja o budowie 1994, rozpoczęcie budowy 1998, uruchomienie 2008