Strona główna
LHC
ATLAS
CMS
LHCb
ALICE
WLCGrid
Fizyka w LHC
Polska w LHC
Imprezy
Materiały
Eksperci
Kontakt
|
Polska w LHC
Polska jako jedno z 20 państw członkowskich CERN-u finansowała i
uczestniczyła w budowie LHC, zwłaszcza w przygotowaniu oprogramowania i
symulacji oraz budowie aparatury i systemów
wyzwalania. W eksperymenty przy LHC zaangażowane są następujące
instytucje naukowe:
- Instytut Problemów
Jądrowych w Warszawie (CMS, LHCb, ALICE),
- Uniwersytet
Warszawski (CMS),
- Politechnika Warszawska
(CMS, ALICE),
- Instytut Fizyki Jądrowej PAN w
Krakowie (ATLAS, LHCb, ALICE),
- Akademia Górniczo-Hutnicza w
Krakowie (ATLAS, LHCb),
- Uniwersytet Jagielloński
(ATLAS),
- Politechnika Krakowska (ATLAS).
Istotnym elementem przygotowań do eksperymentu są symulacje procesów
fizycznych oraz odpowiedzi detektorów jak i algorytmy selekcji i zapisu
informacji:
- ATLAS:
w Krakowie powstał powszechnie używany pakiet do szybkiej
symulacji detektora oraz algorytmy poszukiwania cząstki Higgsa, a także
projekt i symulacja systemu wyzwalania i akwizycji danych detektora,
- CMS:
zespół warszawski opracował metody poszukiwań wielu
nowych cząstek przewidywanych przez różne teorie spoza Modelu
Standardowego, zanalizował możliwość badania asymetrii między materią i
antymaterią na podstawie rozpadu mezonu B oraz bardzo aktywnie uczestniczy
w tworzeniu oprogramowania dla eksperymentu,
- ALICE:
grupy polskie miały udział w tworzeniu jednolitego środowiska
programistycznego do symulacji i analizy danych, w projekcie
konstrukcyjnej
bazy danych oraz w pracach nad systemami zbierania danych i monitorowania
detektora,
- LHCb: polskie zespoły wniosły wkład w rozwój oprogramowania
dla systemu filtracji jak i analizy danych.
Wkład polskich zespołów w budowę detektorów był również istotny:
- ATLAS: wkładem zespołu krakowskiego
były prace nad odpornymi na promieniowanie krzemowymi detektorami i
wyspecjalizowanymi układami scalonymi, testy układów
hybrydowych, projekt, testy, układy sterowania i oprogramowanie
systemu zasilaczy wysokiego napięcia, które zbudowane zostały przez polską
firmę
Fideltronik; dodatkowo zespół wniósł wkład w budowę układu kontroli i
monitorowania detektora. Polacy odpowiadali także za koordynację systemów
gazowych i systemów chłodzenia w całym detektorze,
projektowanie wsporników pod kalorymetr i opracowanie metod instalacji
komór mionowych. Podpory dla eksperymentu wykonała polska firma Budimex S.A
Mostostal Kraków przy współpracy z Hutą im. T. Sendzimira.
- CMS: zespół warszawski
zaprojektował, przetestował i zbudował system elektroniki wyzwalania
dla mionów, zasadniczy dla realizacji programu naukowego,
- ALICE: polskie zespoły miały udział w pracach dla dwóch
podstawowych detektorów - kalorymetru elektromagnetycznego i komory
projekcji czasowej. Inżynierowie z Politechniki Krakowskiej wykonali
zaawansowane obliczenia mechaniczne elementów detektora.
- LHCb: zespół polski pracował nad elektroniką do
synchronizacji detektora z akceleratorem oraz nad prototypem koncentratora
do przesyłania danych. W Krakowie wykonano panele modułów detektora dla
LHCb w ultralekkiej technologii, a warszawski IPJ zbudował około jednej
czwartej detektorów do pomiarów torów cząstek.
Przy instalacji i uruchamianiu LHC pracują grupy polskich inżynierów i
techników z Krakowa: z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN, Akademii
Górniczo-Hutniczej i
Politechniki Krakowskiej oraz z Wrocławia z Politechniki Wrocławskiej.
CERN od swego powstania w roku 1954
stał się istotnym rynkiem dla przemysłu krajów członkowskich - w ostatnich
latach (w związku z budową LHC) CERN dokonywał
rocznie zakupów na kwotę około 600 mln CHF. Dostawy
obejmowały zarówno produkty zaawansowane technologicznie, takie jak
nadprzewodzące magnesy, instalacje kriogeniczne, urządzenia próżniowe, jak
również usługi instalacyjne, budowlane, modyfikacje tuneli, zarządzanie
nieruchomościami wchodzącymi w skład laboratorium i inne. Przy wszelkich
zakupach stosuje się procedury przetargowe. W CERN-ie
jest wiele polskich produktów, np. zbiorniki próżniowe do
magnesów nadprzewodzących wyprodukowane przez CHEMAR w Kielcach i RAFAKO w
Raciborzu, dennice kriostatów z METALCHEMU w Kościanie,
specjalistyczne urządzenia
elektroniczne i energetyczne z Zakładu Elektroniki Górniczej ZEG S.A.
w Tychach, szafy sterownicze z Zakładu Produkcji Automatyki Sieciowej
S.A. w Przygórzu, polski ciekły hel z oddziału PGNiG
w Odolanowie itd.
Szeroką pomocą dla firm i instytutów zainteresowanych
technologiami i zamówieniami z
CERN-u służy firma Techtra z
Wrocławia. Techtra organizowała wystawy "Polska w CERN-ie" w 1995 i
2000 r.
oraz jest w Polsce wyłącznym dysponentem technologii Micro-Chemical-Vias
opracowanej w CERN-ie dla małych i średnich producentów wielowarstwowych
płytek drukowanych.
|