Aktualności

Światło potrafi zaskakiwać. Udowodnili to naukowcy z Laboratorium Procesów Ultraszybkich Wydziału Fizyki UW oraz Instytutu Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych PAN. Zespół odkrył nowy efekt wzmocnienia emisji nanocząstek konwertujących energię w górę. Badacze wykazali, że jednoczesne pobudzanie tych struktur dwiema wiązkami promieniowania w zakresie bliskiej podczerwieni prowadzi do znacznego zwiększenia intensywności emisji. W szczególnych przypadkach wywołuje emisję światła widzialnego nawet wówczas, gdy żadna z wiązek wzbudzających nie wywołuje tego efektu samodzielnie. Odkrycie to otwiera drogę do wizualizacji promieniowania podczerwonego, wykraczającego poza zakres czułości standardowych detektorów. Wyniki badań, które mogą znaleźć zastosowanie m.in. w mikroskopii i technologiach fotonicznych, zostały opublikowane w renomowanym czasopiśmie „ACS Nano”. | Więcej
Silne pola magnetyczne odgrywają kluczową rolę w badaniach nowoczesnych materiałów, a odkrycia z nimi związane wielokrotnie doceniano Nagrodą Nobla. Dostęp do najwyższych pól zapewnia Europejskie Laboratorium Pól Magnetycznych (EMFL) z ośrodkami we Francji, Niderlandach i Niemczech. Polska społeczność naukowa od lat aktywnie korzysta z tej infrastruktury, a Uniwersytet Warszawski będzie członkiem EMFL w latach 2025–2029, reprezentując konsorcjum EMFL-Polska. Badacze będą mogli prowadzić eksperymenty na Wydziale Fizyki UW i aplikować o dostęp do laboratoriów EMFL. Projekt obejmuje też działania popularyzacyjne, w tym EMFL Users Meeting, który odbędzie się w Warszawie w czerwcu 2026.| Więcej

Wydział Fizyki UW jest członkiem międzynarodowego projektu LUXE, przygotowującego eksperyment w laboratorium Eu.XFEL w Hamburgu. Jego celem jest badanie zjawisk elektrodynamiki kwantowej (QED) w warunkach ekstremalnie silnych pól elektromagnetycznych. Jedną z poszukiwanych sygnatur jest kreacja dodatkowych par elektron–pozyton w wyniku zderzeń silnie zogniskowanej wiązki lasera o dużej mocy z wysokoenergetyczną wiązką elektronów. Kluczowym elementem planowanego eksperymentu będzie wysokiej gęstości kalorymetr ECAL-P, przeznaczony do precyzyjnego pomiaru energii i widma pozytonów. W jego projektowanie i budowę aktywnie zaangażowana jest warszawska grupa LUXE. W dniach 8–12 września 2025 r. na Wydziale Fizyki UW odbędzie się spotkanie współpracy eksperymentu LUXE oraz spotkanie robocze zespołu detektora ECAL-P. Organizacją wydarzenia zajmują się badacze z Zakładu Fizyki Cząstek i Oddziaływań Fundamentalnych: prof. dr hab. Aleksander Filip Żarnecki i dr hab. Grzegorz Grzelak. Autorem projektu i głównym wykonawcą mechaniki kalorymetru ECAL-P jest dr inż. Piotr Zbinkowski z Warsztatów Mechanicznych IFD.| Więcej

Naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego i University of British Columbia opisali, w jaki sposób w modelach magnetycznych może powstać tzw. samotny spinon – egzotyczne kwantowe wzbudzenie będące pojedynczym niesparowanym spinem. Odkrycie to pogłębia zrozumienie natury magnetyzmu i może mieć znaczenie dla rozwoju przyszłych technologii, takich jak komputery kwantowe czy nowe materiały magnetyczne. Wyniki badań zostały opublikowane w renomowanym czasopiśmie „Physical Review Letters”.| Więcej

Zespół naukowców z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, Wojskowej Akademii Technicznej oraz Institut Pascal przy Université Clermont Auvergne opracował nowatorską metodę wykorzystania cholesterycznych ciekłych kryształów w mikrownękach optycznych. Stworzona przez badaczy platforma umożliwia formowanie oraz dynamiczne przestrajanie kryształów fotonicznych z wbudowanym sprzężeniem spin-orbita (SOC) i kontrolowaną emisją laserową. Wyniki tych przełomowych badań zostały opublikowane w renomowanym czasopiśmie „Laser & Photonics Reviews”. | Więcej

Woda kształtuje powierzchnię Ziemi poprzez powolną, lecz nieustanną erozję. Rzeźbi w rozpuszczalnych skałach, takich jak wapień, skomplikowane formy: jaskinie, leje, ostańce, i wiele innych. Międzynarodowy zespół badaczy z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Florydzkiego i Instytutu Nauk o Ziemi w Orleanie odkrył, że w kształtach pionowych kanałów w skałach wapiennych, zwanych świecami krasowymi, zachowuje się zapis historii klimatu na Ziemi. Badania, opublikowane w „Physical Review Letters”, pokazują, że z czasem świece te ewoluują w niezmienniczy kształt – idealną formę, która nie ulega zmianom podczas dalszego wzrostu, przechowując w ten sposób informacje o opadach atmosferycznych w czasach, kiedy świece powstawały. | Więcej
W najnowszej pracy, opublikowanej w prestiżowym tygodniku naukowym Science, międzynarodowy zespół astronomów, w skład którego wchodzą astronomowie z prowadzonego w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Warszawskiego wielkoskalowego przeglądu nieba OGLE (Optical Gravitational Lensing Experiment) kierowanego przez prof. Andrzeja Udalskiego, przedstawia szczegółowe badania dotyczące małomasywnych planet pozasłonecznych krążących w dużych odległościach wokół swoich macierzystych gwiazd. Wyniki wskazują, że tzw. zimne super-Ziemie są powszechnym składnikiem układów planetarnych – przeciętnie występują w co trzecim systemie wokół gwiazd Drogi Mlecznej. | Więcej

Badacze z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie (IIMCB) opisali nowy mechanizm zwiększający skuteczność terapii mRNA. Wyniki badań ułatwią tworzenie nowoczesnych leków przeciwko nowotworom i chorobom zakaźnym. Przełomowa praca Polaków została właśnie opublikowana w Nature, uważanym za najbardziej prestiżowe czasopismo naukowe na świecie. Wśród współautorów publikacji są badacze Wydziału Fizyki UW dr hab. Joanna Kowalska i mgr Tomasz Śpiewla. | Więcej

Dr hab. Maciej Molas, prof. UW z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego został tegorocznym laureatem Nagrody naukowej im. Profesora Stefana Pieńkowskiego, przyznawanej co dwa lata młodym naukowcom za znaczące osiągnięcia naukowe w dziedzinie eksperymentalnej fizyki, astronomii, chemii i biologii. Fundatorami nagrody są: dr Marek Maria Pieńkowski, działający za pośrednictwem Fundacji Marka Marii Pieńkowskiego oraz Fundacja Kościuszkowska. Tegoroczny laureat bada struktury warstwowe, które znajdują szerokie zastosowanie m.in. w optoelektronice i są przyszłością nanotechnologii. | Więcej
Zapraszamy na 5. edycję the European Lidar Conference (ELC2025). Konferencja ELC2025 odbędzie się w dniach 10–12 września 2025 w Warszawie, a jej gospodarzem jest Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. | Więcej